آشنایی کامل با ساز ابوا
آشنایی کامل با ساز ابوا
همانطور که میدانید در بین سازهای جهان سازهایی وجود دارند که با دمیدن به داخل آنها، صدای آن سازها منتشر میشود و به سازهای بادی شهرت دارند. یکی از مشهورترین سازهای بادی که بیشتر در موسیقی کلاسیک کاربرد دارد و مورد استفاده قرار میگیرد، ساز ” اُبوا ” میباشد.
این صدای بَمی دارد و برای ساخت بدنه ی آن از چوب استفاده میشود. در ادامه ی این مقاله قصد داریم بیشتر با ساز ابوا آشنا شویم و با تاریخچه، ساختار، روش نواختن، نحوه نگهداری، نوازندگان مشهور و برندهای محبوب این ساز به طور کامل و جامع شناخت پیدا کنیم؛
تاریخچه ابوا
این ساز برای اولین بار در قرن ۱۷ میلادی و در کشور فرانسه ابداع شده است. گفته میشود که الگوی اولیه ی این ساز، از یک ساز بادی ایرانی به نام ” سُرنا ” گرفته شده است؛ طبعاً در آن دوران از شکل و شمایل متفاوتی نسب به شکل امروزی آن برخوردار بوده و با گذشت زمان، ساختار و امکانات ظاهری آن دچار دگرگونی شده و به سازی مبدّل شده است که امروز با این نام شهرت دارد.
همچنین قابل ذکر است که نام اولیه ی این ساز ” شاوم ” بوده که با تغییرات ایجاد شده در آن، ساز دیگری پدید آمد و آن را اُبوا نامیدند.
ساختار ابوا
ابوا جزء دسته سازهای بادی _ چوبی قرار دارد و جنس بدنه ی این ساز از چوب میباشد. این بر خلاف ظاهر فریبنده ای که دارد، ساختار ساده ای دارد و از سه قسمت اصلی دهانه، بدنه ی اصلی و قسمت انتهایی تشکیل شده است. در دهانه ی این ساز، یک تکه نی که آمیخته با یک لوله ی فلزی است، وجود دارد و به آن نی اصطلاحاً ” قمیش ” یا ” زبانه ” میگویند.
ساز ابوا بدون قمیش صدایی ندارد و با قرار گرفتن قمیش روی دهانه ی ساز و همچنین دمیدن در آن، موجب خروج صدا از ساز میشود. تمام کلیدهای ساز روی بدنه قرار میگیرند و قسمت انتهایی ساز نیز وظیفه ی خروج صدای نهایی را به عهده دارد.
نواختن ابوا
نواختن ساز ابوا تقریبا مانند نواختن سازهای بادی دیگر مانند ساکسیفون، فلوت و… میباشد و در صورت نواختن با دیگر سازهای بادی، نواختن این ساز هموارتر و ساده تر خواهد بود. نوازنده برای نواختن این ساز به صورت کاملاً صاف و بدون اینکه قوز کند ایستاده، ساز را بدست گرفته و با دمیدن در قمیش ساز و همچنین گرفتن کلیدها، ساز را به صدا در می آورد.
ترتیب قرارگیری دو دست نوازنده روی ساز به این گونه است که ابتدا دست چپ ( اگر چپ دست هستید، ابتدا دست راست ) و سپس دست راست نوازنده روی ساز قرار میگیرد.
نگهداری از ابوا
طبعاً نگهداری درست و مستمر از هر وسیله ای، موجب حفظ کیفیت آن وسیله در درازمدّت میشود؛ سازهای موسیقی نیز پس از خرید توسط نوازنده و هنرجو، نیاز به مراقبت های خاصی دارند تا صدای آن ساز دچار اُفت کیفیت نشود. در ادامه به نکاتی اشاره شده است که رعایت آنها موجب جلوگیری از پایین آمدن کیفیت ساز ابوا خواهد شد.
- از سازتان در برابر خط و خَش، شکستگی و تَرک خوردگی محافظت کنید زیرا در صورت ایجاد هریک از حوادث بیان شده، کیفیت صدای ساز شما به مرور اُفت میکند.
- اجازه ندهید گرد و غبار روی بدنه ی سازتان انباشه شود و در روزهای معین، بدنه ی ساز را با یک دستمال خشک تمیز کنید.
- رطوبت داخل قمیش را هرچند روز یکبار با یک دستمال خشک از بین ببرید.
- پس از تمرین و نواختن، ساز را داخل هاردکیس قرار دهید.
نکات پایانی
- علاوه بر موسیقی کلاسیک، از ساز ابوا در ارکسترهای سمفونیک و ارکسترهای ملّی هم استفاده میشود. همچنین در برخی موارد از این ساز در سبک جَز هم مورد استفاده قرار گرفته است.
- برندهای متنوعی از ساز ابوا در بازار ایران و بازار جهانی وجود دارد؛ امّا از معروف ترین و پرفروش ترین آنها میتوان به برند ” یاماها ” اشاره کرد.
- از نوازندگان مشهور ساز ابوا میتوان به لیبی ون کلیو، آلبرشت مایر و آلن ووگل اشاره کرد. در ایران نیز مجید انتظامی و امیر پورتراب از نوازندگان شاخص این ساز میباشند.
دیدگاهتان را بنویسید