معرفی وسایل چرم دوزی

قبل از هر چیزی باید بدانید برای چرم دوزی به چه وسایل و ابزارآلاتی نیاز خواهید داشت تا هنگام شروع کار، به‌خاطر نداشتن وسیله‌ای بخصوص از ادامه کار بازنمانید. برای شروع کار به وسایلی نیاز خواهید داشت که در ادامه معرفی می‌شوند:

وسایل مورد نیاز برای چرم دوزی :

چرم  قطعا مهم ترین ابزار کار در چرم دوزی، خودِ چرم است، که به صورت طبیعی و مصنوعی در رنگ ها و نقش های گوناگونی وجود دارد.

 موم برای جلوگیری از باز شدن ، دوخت آسان بروی آن موم می کشند.

 چسب  قطعه های چرم، آسترکشی و چسباندن فوم به چرم توسط چسب صورت می گیرد.هنگام چسب زدن باید به دقت چسب را در سطح مورد نظر پخش کرد و بعد از درنگی کوتاه سطح مورد نظر را چسباند، برای جذب بهتر چسب و نتیجه دلخواه و داشتن سطحی یکدستی بهتر است روی آن یک جسم سنگین قرار دهیم. نکته مهم در چسباندن این است که به طور یکنواخت و یکدست تمامی قسمت ها را چسب بزنیم تا آستر از چرم جدا نشود.

انواع لایی برای زیبایی چرم :

لایی‌ها جهت ایستایی و زیبایی کیف‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، انواع مختلفی دارد و بسته به نوع کاربرد آن مورد استفاده قرار می گیرد.

 جورابگیر برای استحکام بخشیدن به چرم از جورابگیر یا نمدی استفاده می شود، به این دلیل که بین چرم و آستری قرارمی گیرد رنگ آن اهمیتی ندارد.نمدی حالتی خشک دارد و اکثرا در کف کیف قرار می گیرند. هدف از این کار حفظ حالت کیف و جلوگیری از حالت شل چرم است.

 قدک قدک برای ایستاده نگه داشتن کیف مابین آستری و چرم قرار می گیرد. یک ورق الیاف سفت و فشرده می‌باشد، علاوه بر کیف در تولید کفش نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 تکسون تکسون بدلیل استحکام بالا در ساخت کیف چرم و کفش به کار گرفته می شود، همانند قدک جنس محکمی دارد. در هنگام استفاده از تکسون باید اندازه ی آن از نسبت به چرم کمتر در نظر گرفته شود تا همراه با چرم دوخته نشود.

فوم برای استحکام بخشیدن و حفظ ظرافت و زیبایی چرم از فوم استفاده می ‎شود. فوم نسبت به جورابگیر و تکسون مقاومت و استحکام کمتری دارد و در موارد خاصی مورد استفاده قرار میگیرد، زیرا نرمی خاصی دارد و از شکست در سطح چرم جلوگیری می‎کند. برای کیف‌های معمولی، کناره طبله‌ها استفاده می‌شود.

 شلاقی برای ثابت نگه داشتن حالت کیف و حفظ فرم آن از یک ورق پلاستیک فشرده استفاده  می ‎شود اما برش آن سخت است. از دو لایه بهم چسبیده تشکیل شده و معمولا در کف کیف و یا بدنه مورد استفاده قرار می‎گیرد.

ابزار مورد نیاز چرم دوزی :

تعداد زیادی ابزار کار برای چرم وجود دارد. برخی از آنها بسیار تخصصی هستند و برخی دیگر عمومی هستند. برخی از آنها فقط برای سبک های منحصر به فرد کار چرم استفاده می شوند ، در حالی که برخی دیگر برای هر یک از آنها مفید هستند. واقعیت بزرگ کار چرم این است که می توان آن را با ابزارهای نسبتاً کمی شروع کرد. این بسیار عالی است زیرا می توانید بدون ایجاد یک کارگاه کامل ، احساس مهارت و مهارت را نسبت به این حرفه داشته باشید. همچنین این بدان معناست که می توان بدون هزینه زیادی و یا سرمایه گذاری در منابع قابل توجهی در اوایل ، کار را شروع کرد. چرم دوزی یکی از شاخه های صنایع دستی است که ابزارهای مورد استفاده در آن از تنوع بالایی برخوردار است.

 ابزارهای دوخت :

سوزن اولین ابزار ساخته شده به دست انسان که ضخیم و درشت و دارای شکافی بزرگ که محل قرار گیری نخ است، سوزن با عبور از لایه های چرم باعث اتصال و بهم پیوستن قطعات می‎شود. سوزن ها در اندازه های مختلفی وجود دارند. شما باید یک سوزن سنگین وزن داشته باشید که به اندازه کافی بادوام باشد تا بتواند از طریق چرم بخیه کند. برای بهترین نتیجه ، شما باید نخ توری یا مومی را انتخاب کنید که مخصوص چرم طراحی شده است.

بشکاف ابزاری است که برای شکافتن درز‎ها، دوخت‎ها و جا دکمه‎ها استفاده می شود.

انگشتانه ابزاری فلزی و سخت که در نوک انگشت قرار می‎گیرد و مانع فرو رفتن سوزن به انگشت می شود.

 نخ بندی نازک که بافتی منسجم دارد و برای اتصال قسمت‎های مختلف یه محصول چند تیکه به کار می رود. انواع مختلفی دارد و هر کدام دارای قطر و ضخامت متفاوتی می باشد.

 نخ ابریشمی نوعی نخ ساده و ارزان که در دوخت‎های صنعتی چرمی مورد استفاده قرار می‎گیرد، معمولا برای وصل کردن تکه‎های مختلف به‎کار برده می‎شود. به دلیل نداشتن لایه چربی(موم) عمر آن نسبت به سایر نخ ها کمتر است و استقامت کمتری دارد.

 نخ موم زده نخ‎های ابریشمی که موم زده شده اند را نخ موم‎دار می گویند و معمولا برای چرم‎دوزی مورد استفاده قرار می‎گیرند و در رنگ‎های مختلف موجود می باشند. این نخ ها به دلیل مقاومت بالا و استحکامی که نسبت به سایر نخ‎ها دارند بیشتر مورد استفاده قرار می‎گیرند.

 تریشه مصنوعی نوعی نخ با قطر بسیار بالا که جهت دوخت‎های تزیینی برای زیبایی محصولات استفاده می شود.

 تریشه طبیعی برش‎های نازک چرم طبیعی است، که بسیار مستحکم می‏باشد. معمولا به عنوان دستبند و یا منگوله کیف به کار برده می ‎شود.

ابزارهای برش :

یکی دیگر از موارد اساسی که نمی توانید بدون آن کار کنید چاقوی تیز یا ظروف برش است. باز هم ، قیچی های هنری منظم احتمالاً روی چرم کار نمی کنند. آنها فقط به اندازه کافی سنگین نیستند که بتوانند چرم را تمیز کنند. مهم است که همیشه هر چاقو یا وسایل برش را تیز نگه دارید. چاقوی کسل کننده موثر نخواهد بود و همچنین می تواند خطرناک باشد. این ممکن است لغزنده باشد ، و در نتیجه برش به جای چرم به پوست شما منجر شود. هنگام استفاده از چاقو ، می خواهید مطمئن شوید که سطح مناسبی برای برش آن دارید. برش چرم یک بخش اساسی در تولید کالاهای چرمی است و چند گزینه مختلف برای انجام کار وجود دارد ، بنابراین انتخاب محدود می‌باشد. متداول ترین ابزار مورد استفاده یک چاقوی ابزار استاندارد ، یک برش چرخشی یا یک چاقوی گرد است.

 قیچی قیچی‎های مخصوص برای چرم‎دوزی دارای دسته‎های بزرگ و تیغه کوچک هستند و برای برش چرم استفاده می‎شود. برای قسمتهایی که برش آنها با کاتر دشوار است مانند گوشه ها و هلال ها از قیچی استفاده میشود. برای برش قطعات مختلف چرم از قیچی های مخصوص چرم دوزی که دارای دسته های بزرگ و تیغه های کوچک هستند استفاده می شود که این شکل از قیچی چرم، برش انواع چرم را آسان تر می کند و بیشتر برای قسمت هایی که نمی شود با کاتر برش دادمثل گوشه ها وهلال ها مورد استفاده قرار میگیرد. قیچی کار با چرم باید از تیزی کافی برخوردار بوده و کُند نباشد تا چرم را به خوبی برش بزند و از بین نبرد.

 کاتر کاتر برای برش زدن بصورت دقیق‎تر می‎باشد، کار با این ابزار دقت بالایی لازم دارد، استفاده از خط کش در کنار کاتر دقت برش را اقزایش می‎دهد.

نخ چین نخ چین یا نخ بُر ابزاری کوچک و بسیار تیز است که از آن برای بریدن نخ‎های اضافه یا نخ‎های انتهای کار استفاده می شود. این ابزار صرفا برای بریدن نخ‎های نازک مناسب است و برش پارچه، کاغذ و سایر مواد سبب کند شدن آن می‎شود.

چاقوی لوییس چاقو احتمالاً متداول ترین ابزار در چرم دوزی است، برای برش تکه‌های چرم، جهت نازک کردن لبه‎های چرم و لب‌تا کردن آن برای دوخت آسان مورد استفاده قرار می‌گیرد. چاقوهای چرمی نیز برای شکل دهی و در بعضی موارد به پایان رساندن استفاده می شوند.

ابزارهای چسباندن :

قلمو چسب برای استفاده از چسب‎های کیلویی از قلموی مخصوص استفاده می‎شود. این ابزار برای پخش کردن چسب بر روی سطح کار می‎باشد.

کرپ ( پاک کن چرم) ابزاری مخصوص جهت پاک کردن اثر خطوط و چسب است که بر روی چرم باقی‎مانده است، این ابزار به راحتی و بدون آسیب زدن به چرم آن را پاک می کند.

 ابزارهای نگهداری :

 تخت کار ابزاری است که برای برش زدن چرم، پارچه و نمد مورد استفاده قرار می گیرد. ضخامت صفحه برش، ۱.۵ میلی متر و در سایزهای A3، A4 و سایر اندازه ها تولید می شود. سطح این صفحه به صورت مدرج با مقیاس های سانتی متر و اینچ ساخته می شود.

انواع تخته کار :

 فایبرگلاس ، پلاستیک فشرده ،  گیره ، این ابزار نقش پرس را ایفا می کند، برای نگه داری چرم بر روی میز کار بعد از چسب زدن است. همچنین می توان چند لایه چرم را توسط گیره روی هم فیکس کرده و تمامی لایه ها را به یک باره سوراخ کرد.

گیره پا اسبی مخصوص دوخت دو سوزنه این ابزار از جنس چوب می‎باشد که توسط اهرم باز و بسته می شود. به اینصورت که چرم را ثابت و بدون حرکت نگه میدارد تا بتوانید بصورت هم زمان از هر دو دست خود استفاده کنید.

ابزارهای علامت زنی :

 مشته یکی از لوازم چرم دوزی پرکاربرد مشته است، برای ضربه زدن به سمبه مورداستفاده قرار میگیرد و برای ایجا سوراخ با سمبه احتیاج به فشاری هست که توسط مشته انجام می شود. مشته ابزاری شبیه به  گوشت کوب و فولادی می باشد که وزن سنگینی دارد. از این ابزار برای محکم تر کردن اتصالات چرم و آستر و سایر قطعات چرمی به یکدیگر استفاده می ‎شود.

 چکش چکش یا ماله همانند مشته ابزاری برای ضربه زدن به سنبه و ایجاد سوراخ است.

 سنبه یکی از لوازم چرم دوزی سنبه ها هستند که از جنس فولاد می باشند، برای ایجاد سوراخ‎هایی بروی چرم استفاده می شوند. سنبه ها در ابعاد و شماره‎های مختلف موجود می‎باشند که با توجه به سوراخ‎هایی که باید ایجاد کنید شماره های متفاوتی دارند. برخی از سنبه ها دارای اشکال خاصی مانند ستاره، گل و غیره روی چرم ایجاد می کنند که برای ایجاد طرح‎ های تزیینی روی چرم از آنها استفاده می شود. برای چرم های نازک ازسنبه ۰/۵ و برای چرم‎های ضخیم‎تر سمبه باشماره بالا استفاده می شود.

سنبه گرد(پانچر) رایج ترین و معمول ترین نوع سنبه است، مقطع گرد دارد و مدادی شکل است.

 سنبه شکلی سطح مقطع این سنبه ها به صورت اشکال هندسی می‎باشد و برای زیبایی کار استفاده می‎شوند.

سنبه حکاکی نوعی از سنبه که دارای نقش‎های مختلف است و جهت حک کردن این نقوش روی چرم استفاده می‎شود.

سنبه اریب زن یا چنگالی استفاده از اریب زن یا سنبه چنگالی برای ایجاد سوراخ‌های کوک بسیار ساده است. این ابزار سوراخ‌ها را با فاصله‌های یکسان، هم راستا و هم اندازه ایجاد می کند. استفاده از این ابزار باعث افزایش سرعت کار می شود.

سنبه کمربندی سنبه کمربندی بسیار بادوام و از جنس فولاد سخت می ‎باشد. برای برش زدن آسان قسمت انتهایی کمربند و برای تمیزکاری از سنبه کمربندی استفاده می ‎شود. این ابزار تخصصی و مورد نیاز تولیدکنندگان محصولات چرمی می باشد.

سنبه چاک زن ابزاری از جنس فولاد که برای ایجاد برش های کوچک یک سانتی استفاده می‌شود.

 ابزارهای اندازه گیری :

 خط کش نشانه جهت نشانه گذاری نقاط و رسم الگوی دقیق و منظم مورد استفاده قرار می ‎گیرد.

خط کش فلزی برای کار با چرم خط‎کش‎های فلزی مناسب‎ ترین گزینه هستند، زیرا در هنگام کار با کاتر لبه‎های خط‎کش از بین نمی ‎رود. خط کش در سایز های (۲۰، ۳۰ و ۵۰) بیشتر مورد استفاده می باشد.

گونیا این ابزار برای علامت گذاری با زاویه ۹۰ درجه استفاده می شود.

 ابزارهای رسم :

خودکار ژله ای خودکارهای ژله ای بدون بدنه‎ی پلاستیکی عرضه می ‎شوند و برای علامت گذاری روی چرم استفاده می شود و اثر آنها پس از برش و سنبه زدن با استفاده از کِرِپ یا پاک کن چرم که از چربیِ حیوانات تهیه می شود قابل حذف و اصلاح هستند. 

خودکار نقره ای هنگام رسم الگو و مشخص کردن محل دوخت‎ها از خودکار اکلیلی نقره‎ای استفاده می‏ شود، زیرا اثر آن به راحتی با دستمال مرطوب از بین می رود.

خودکار نوبوک برای علامت گذاری روی چرم مورد استفاده قرار می گیرد و در نهایت پس از پایان کار به راحتی اثر آن از بین می رود.

 مقوای شطرنجی یا کاغذ الگو یکی از مهم‌ترین ابزارآلات چرم‌دوزی ، الگو است. افراد برای اینکه یک الگوی دقیق رسم کرده و دقت کافی داشته باشند، ملزم به استفاده از مقوای شطرنجی هستند.