سنج یا سیمبال چیست و چه انواعی دارد؟

قدمت درام‌ها تقریبا به قدمت نسل بشر هستند. به استثنای حنجره انسان، سازهای درام قدیمی ترین ابزار موسیقایی ما هستند.

کسانی که با سازهای خانواده درامز به طور دقیق آشنا نباشندِ ممکن است که تفاوت انواع مختلف سنج را ندانند. سنج‌ها نه تنها از نظر اندازه بسیار متنوع هستند و شما می‌توانید انواع آن را از اندازه یک سی‌دی تا اندازه یک سپر جنگی در بازار پیدا کنید، از نظر جنس، ساختار و بسیاری خصوصیات دیگر با هم تفاوت دارند. وزن و اندازه از جمله معیارهایی هستند که صدای یک سنج را می‌سازند.

انواع سنج

در یک ست درامز به طور معمول از چند نوع سنج استفاده می‌شود که هر کدام در جای مشخصی از سِت قرار دارند و نوع خاصی از صدا را اجرا می‌کنند. در ادامه با اصلی‌ترین سنج‌های موجود در یک ست درامز آشنا می‌شویم.

سنج کرش (Crash)

آن صدایی که وقتی مردم به سنج فکر می‌کنند، معمولا در ذهن‌شان می‌آید، در واقع صدای سنج از نوع کرش است. صدای این نوع از سنج، بلند وانفجاری است و معمولا در جاهایی از الگوهای درام برای تاکید استفاده می‌شود. اندازه کرش از ۸ تا ۲۴ اینچ متغیر است. این تغییر اندازه موجب تغییر شدید در زیر‌و‌بمی یا پیچ صدا می‌شود. معمولا ست سنج‌هایی که برای مبتدی‌ها پیشنهاد می‌شود، دارای سنج کرش با اندازه‌ای بین ۱۴ تا ۱۸ اینچ است. گهگاهی هم یک کیت یا ست درامز، یک سنج کرش-راید دارند. معمولا این نوع سنج، کارکرد هر دوی سنج‌های کرش و راید را دارد. به طور عمومی، سنج کرش در ست درامز راست‌دست، سمت چپ قرار می‌گیرد و از کرش برای تاکید در آهنگ استفاده می‌شود. در تصویر زیر می‌توانید انواع اصلی سنج موجود در یک ست درامز را ببینید.

سنج راید (Ride)

سنج راید روی پایه نصب می‌شود. معمولا در یک ست درامز مبتدی، بزرگ‌ترین سنج است و در سِت‌های راست‌دست، سمت راست بالای فلور تام (floor tom) قرار می‌گیرد. در حالیکه کرش برای تاکید استفاده می‌شود، راید برای ریتم‌های ثابت استفاده می‌شود، تقریبا با همان روشی که های هت‌ها استفاده می‌شوند.

در حالیکه کرش صدایی غنی و انفجاری دارد، راید صدایی ممتد و سوسو‌ زننده دارد. عموما و نه همیشه راید از کرش بزرگ‌تر است. اندازه یک سنج راید عموما ۲۰ اینچ است، هرچند که ۲۶ اینچ و بزرگ‌تر هم اندازه‌هایی غیرمعمول نیستند. صدای راید بسته به اینکه به کدام قسمت آن ضربه وارد شود، متنوع است. بخش مرکزی آن دارای یک برآمدگی به نام زنگ (bell) است که وقتی به آن ضربه بزنید، صدایی زنگ‌دار و زودگذر ایجاد می‌کند. در حالیکه با ضربه زدن به بخش سینه (bow) صدایی آشنا و شبیه‌تر به صدای سنج تولید می‌شود. به همین خاطر سنج راید، به خاطر تنوع صوتی که دارد، یک ساز کوبه‌ای همه‌کاره است.

نوع رايد را مي توان به شيوه هاي مختلف نواخت . ضربه با نوک استيک به روي قسمت سینه سنج، زدن نوک استيک به زنگ، ضربه با باريکه استيک روي قسمت سینه. هر چه اندازه ی یک سنج بزرگتر باشد دارای صدایی قویتر، کشش بیشتر و سرعت پاسخ دهی کمتری است.
هر سنجی حد و حدود خود را داراست. زدن ضربه قوی و قدرتی بر روی سنج‌های نازک وکوچک برای تولید صداهای بلند راهکار مناسبی نیست چون آن‌ها برای تولید صداهای بلند و قوی ساخته نشده‌اند.
می‌توانید برای تولید این نوع از صداها از انواع بزرگتر وسنگین‌تر سنج استفاده کنید.

های هت (Hi-Hats)

های هت یا جفت سنج به دو سنج می‌گویند که رو‌به‌روی هم قرار دارند و روی پایه‌ای ثابت شده‌اند در پایه پدالی تعبیه شده است که با فشار دادن، این دو سنج در حالت باز یا بسته قرار می‌گیرند. این سنج‌ها برای نواختن الگوهای ریتمیک یکنواخت استفاده می‌شوند. وقتی که دو سنج در حالت باز قرار دارند می‌توانند تاکید بیشتری ایجاد کنند. وقتی که سنج‌ها در حالت بسته‌ها قرار دارند، طیف متنوعی از صداها را تولید می‌کند از صدای ترد و خشکی موسوم به صدای «چیک» تا صدای تهاجمی‌تر و متالیک، بسته به اینکه از چه نوعی باشد. وقتی که های هت در حالت باز باشد به راحتی به درامر امکان تاکید روی اصوات را می‌دهد. در این حالت صدای شبیه به جلز و ولز ایجاد می‌کند. های هت‌ها معمولا اندازه‌ای بین ۱۳ تا ۱۶ اینچ دارد. های‌ هت‌های سبک‌تر صدایی روشن‌تر دارند، درحالیکه های هت‌های سنگین‌تر صدایی تار‌تر دارند.

اسپلش (Splash Cymbals)

این نوع سنج هم مانند نوع «کرش» برای تاکید استفاده می‌شود. ام در عین حال، برای ایجاد افکت‌های ویژه درامینگ هم استفاده می‌شود. معمولا کوچک و نازک هستند و به همین دلیل صدایی تیز و کوتاه دارند. شاید صدایی شبیه فش فش پاشیدن آب! گاهی به این نوع، سنج «مولتی کرش» هم می‌گویند. سنج‌های اسپلش معمولا اندازه‌ای از ۶ تا ۱۳ اینچ دارند.

چاینا (China Cymbals)

سنج‌های چاینا را معمولا می‌توان از لبه‌های برآمده آن‌ها و زنگ (بل) استوانه‌ای شکل‌شان تشخیص داد. نام این سنج به این دلیل «چاینا» است که صدای و شکل آن به ساز چینی و مالایی یعنی gong شبیه است. در تصویر زیر می‌توانید یک گانگ چینی را ببینید.

نام دیگری که برای نوع چاینا به کار می‌رود، «ترش» (trash) است. استایل‌های متنوعی از این نوع سنج وجود دارد که از نظر اندازه بین ۸ تا ۲۷ اینچ متغییر هستند.

ساختار سنج

به طور کلی می‌توان سنج‌ها را از نظر جنس به دو دسته تقسیم کرد: سنج‌های کاست (cast cymbals) و سنج‌های شیت (sheet cymbals). جنس شیت، با فشار بر ورقه‌های فلزی ایجاد می‌شود. این نوع معمولا ارزان‌تر است اما در قیاس با سنج‌های کاست دوام کم‌تری هم دارد و عمدتا برای مبتدی‌ها مناسب است.
نوع کاست، با قالب زدن فلز مذاب تولید می‌شود. سنج‌های کاست صدا دهی و دوام بهتری دارند. این نوع معمولا گران‌تر هم است.
در پایان خوب است اشاره کنیم که بی‌شمار نوع مختلف سنج را کمپانی‌ها و برندهای مختلف تولید کرده‌اند و ما در این مطلب در مجله بحرالفنون تنها قصد داشتیم آشنایی ابتدایی با مهم‌ترین انواع سنج پیدا کنید.