شناخت وسایل از این نظر مهم است که پول خودتان را هدر ندهید.

وسایل کلی برای نقاشی آبرنگ این ها هستند:

تخته شاسی یا میز کار:

تخته شاسی بهتر است و خیلی بهتر است که از جنس پلاستیک باشند که با رطوبت آب آسیب نبینند.(اگر روی میز نقاشی می‌کنید و قصد استفاده از تخته شاسی را ندارید از شیشه یا پلکسی گلاس استفاده کنید)

برای شاسی کشی و آماده سازی کاغذ بهتر است از چوب یا فیبر باشد.

پالت آبرنگ:

یک ظرف پلاستیکی یا سرامیکی یا فلزی؛ برای ترکیب رنگ و ساخت رنگ که بسیار لازم است.

امروزه نوع سرامیکی بسیار تبلیغ می‌شود ولی برای شروع نوع پلاستیکی کافی است، هر چند هر دو قیمت زیادی ندارند.

آب چسب کاغذی یا چسب کاغذ:

اصطلاحی در نقاشی آبرنگ وجود دارد به نام شاسی کشی کاغذ، کاغذ را خیس می‌کنند و با آب چسب به صورت صاف و کشیده روی تخته شاسی می چسبانند تا خشک شود و نقاشی را شروع کنند، این کار باعث ‌می‌شود اعوجاج و پیچ خوردن کاغذ کمتر شود و کاغذ یکنواخت خشک شود.

البته از چسب کاغذی هم برای ثابت کردن کاغذ روی تخته شاسی می‌توانید استفاده کنید.

کاغذ آبرنگ:

یکی از وسایل مصرفی پر هزینه در نقاشی حرفه‌ای آبرنگ کاغذ مخصوص است، کاغذ آبرنگ چند ویژگی اصلی دارد که چهار مورد را نام می‌بریم:

• گرماژ کاغذ: هرچه کاغذ ضخیم تر باشد، گرم یا وزن بیشتری دارد و برای تحمل رطوبت آبرنگ مناسب است، البته سه ویژگی دیگر را هم باید داشته باشد. به‌عنوان مثال کاغذ ۳۰۰ گرم گزینه مناسبی برای نقاشی آبرنگ حرفه‌ای است.
• دست ساز یا ماشینی بودن: کاغذهای بسیار حرفه‌ای آبرنگ معمولا دست‌ساز هستند، شاید برایتان عجیب باشد، ولی دقت و کیفیت در کاغذ دست ساز فدای زمان و تعداد نمی‌شود و همینطور تار و پود الباف پنبه در روش دست ساز طبیعی ایجاد می‌شود، کاغذهای ماشینی با تار و پود منظم تولید می‌شوند.
• درصد کتان: در تولید کاغذهای حرفه‌ای آبرنگ از درصدی پنبه استفاده می‌شود، کاغذهای حرفه‌ای معمولا ۱۰۰ درصد کتان هستند.
• بافت سطح: در تولید کاغذ آبرنگ (مقوا آبرنگ و کاغذ آبرنگ یک اصطلاح هستند) سه نوع بافت متداول است: هات پرس، کلد پرس و راف. هر کدام از این موارد ویژگی های خاصی از نظر میزان آبگیری، زمان خیس ماندن، تراکم کاغذ و بافت سطح کاغذ دارند و باید بدانید که برای نقاشی چهره آبرنگ از کدام مقوا استفاده کنید و برای نقاشی منظره سریع از کدام یک.

فراموش کردم بگویم کاغذهای آبرنگ بصورت شیت (برگه ای)، بلوک آبرنگ (کاغذهای چسبیده به هم) و دفتر آبرنگ به فروش می‌رسند.

برای شروع و امتحان خودتان، سر در گم نشوید و سراغ کاغذهای اشتنباخ و الر یا دفتر‌های آبرنگ ارزان مانند etude، آرمان یا سخن بروید.

آبرنگ:

در یک خط توضیح بدهم که چرا آبرنگ‌های حرفه ای قیمت زیادی دارند؛ در آبرنگ مرغوب میزان رنگدانه مصرفی خیلی زیاد است و فرآیند تولید هم سخت تر از مدیوم های دیگر است، اما به دلیل این میزان رنگدانه شما یک قرص یا تیوپ آبرنگ را برای مدت طولانی تری نسبت به اکریلیک، گواش یا رنگ روغن مصرف می‌کنید پس توجیه اقتصادی پیدا می‌کند (قیمت تابلوهای آبرنگ هم بیشتر است)

آبرنگ به شکل تولید می‌شود:

• قرص
• تیوپ

خیلی تفاوتی بین اینکه کدام نوع را تهیه کنید ندارد، مساله کیفیت را برندها مشخص می‌کنند.

از آبرنگ های حرفه ای می‌توانم اشمینک، وینزور و نیوتن و رامبرانت را معرفی کنم.

برندهای ایرانی هم آقامیری، افرا و رایمون در سطح مبتدی سه برندی هستند که این چند سال خوب عمل کرده اند.

تفاوت اصلی آبرنگ و گواش در چیست؟

تفاوت گواش و تمپرا(tempera-چسب رنگ) با آبرنگ در شفافیت(transparency) است؛

گواش معمولا رنگ جسمی دارد، یعنی رنگ ماده پوششی یکدست سطح کاغذ را بدون بازتاب سفیدی کاغذ می‌پوشاند.

در مقابل آبرنگ، رنگ روحی دارد، یا اصطلاحاً شفاف و پشت نما است مانند شیشه روی سطح سفید کاغذ، به همین دلیل رنگ‌ها در نقاشی حرفه‌ای آبرنگ زنده تر و جذاب تر دیده می‌شوند. مانند این است که نور از پشت یک شیشه رنگی تابیده شود.

این تفاوت باعث می‌شود تغییر تن در نقاشی آبرنگ با تغییر غلظت و اضافه کردن آب ایجاد شود ولی در گواش یا تمپرا و رنگ های پوششی(رنگ جسمی؛ اصطلاحی در نگارگری) بایستی از رنگ سفید استفاده کرد.

قلم مو آبرنگ:

قلم مو آبرنگ علاوه بر اینکه انواع مختلفی دارد، از نظر هزینه دو دسته بندی دارد:

• قلم مو آبرنگ مو طبیعی
• قلم مو آبرنگ مو مصنوعی

در شروع راه سراغ قلم مو مو طبیعی نروید، اگر حامی حیوانات هستید می‌توانید کلا دور قلم مو مو طبیعی را خط بکشید.

اما انواع قلم مو آبرنگ:

• قلم مو گرد یا سرگرد
• قلم مو تخت
• قلم مو محوکن و mop brush
• قلم مو شمشیری
• قلم مو سر کج
• قلم مو شاخه زن
• قلم مو زمینه
• قلم مو زبان گربه

نترسید قرار نیست همه این قلم مو ها را برای شروع تهیه کنید، یک عدد قلم مو گرد شماره ۴تا۸(شماره متوسط) و یک عدد قلم مو تخت شماره 1/2 اینچ یا 3/4 اینچ کافی است.

سراغ برندهای خارجی همچون وینزور و نیوتن، هابیکو و… نروید، برندهای ایرانی رهاورد، خرم، پارس آرت، پارس آرتیست کیفیت خیلی خوبی دارن

مدیوم آبرنگ چیست :

این بخش را فقط مطالعه کنید، تا یکی دو ماه ابتدایی شروع آموزش نقاشی با آبرنگ اصلا نیازی به مدیوم های آبرنگ ندارید، اما مدیوم چیست؟

مدیوم مواد کمکی هستند، که مکمل یا کمک کننده مدیوم اصلی نقاشی ما هستند، با یک مثال توضیح بدهم بهتر است؛ فرض کنید شما در شرایطی هستید و میخواهید رنگ آبرنگ شما دیرتر خشک شود یا روی کاغذ بیشتر پخش شود اینجا ما یک مدیوم مخصوص به رنگ خود اضافه می‌کنیم.

مدیوم ها در تکنیک های‌ مختلف همچون آبرنگ، اکریلیک و رنگ روغن استفاده می‌شوند.

اگر مدیوم نداشته باشیم به مشکل بر می‌خوریم؟ نه، مدیوم کمک کننده است.

و اما مدیوم های آبرنگ:

• مدیوم ماسک یا چسب میسکیت Art Masking Fluid (این مهمترین مدیوم نقاشی آبرنگ است و باقی در درجه دوم اهمیت هستند): از این مدیوم برای ماسک کردن قسمت هایی که می‌خواهیم رنگ نشوند استفاده می‌کنیم. چسب میسکیت دائمی یا چسب میسکیت شفاف هم انواع دیگری هستند که من برای پیچیده نشدن از این تقسیم بندی استفاده نمی‌کنم.
• مدیوم اکس گال (Oxgall) : در قسمت تولید آبرنگ اسم این ماده را بیان کردم، این مدیوم باعث می‌شود رنگ بیشتر پخش شود و رد قلم مو کمتر دیده شود.
• مدیوم صمغ عربی (Gum Arabic) : بله در تولید آبرنگ از صمغ عربی استفاده می‌شود اما برخی ممکن است دوست داشته باشند رنگشان براق تر باشد و دیرتر خشک شود، برای این کار مقداری صمغ عربی در آب ترکیب می‌کنند و همراه آبرنگ استفاده ‌می‌کنند.
• مدیوم گرانول (Granulation Medium) : بافت ایجاد می‌کند بافتی دانه ای مانند ذرات ریز شن، این مدیوم را در کنار رنگ استفاده می‌کنند.
• مدیوم ادغام یا ترکیب (Blending Medium) : خب مشخص است که باعث می‌شود رنگ دیرتر خشک شود و شما بتوانید ترکیب رنگی را راحت تر ایجاد کنید.
• مدیوم آبرنگ (Watercolor Medium) : مشابه خاصیت اکس گال و صمغ عربی را دارد باعث می‌شود رنگ دیرتر خشک شود و رطوبت کاغذ طولانی تر باقی بماند، آن را با آب ترکیب کرده و همراه آبرنگ استفاده می‌کنند.
• مدیوم آکوا پاستو یا حجم دهنده (Aquapasto) : باعث می‌شود آبرنگ غلیظ تر شود و روی کاغذ حجم پیدا کند، همچنین می‌توان برای ترکیب نشدن دو مرز رنگی هم از آن استفاده کرد، زیرا روان بودن رنگ را کم می‌کند.
• مدیوم بافت (Texture Medium) : باعث ایجاد بافت و عمق در نقاشی آبرنگ می‌شود مثلا صخره یا دیوار سنگی و آجری برجستگی و عمق را می‌توانید با کمک این مدیوم نشان دهید تا قابل لمس باشد.
• مدیوم رنگین کمانی صدف (Iridescent Medium) : این مدیوم جلوه رنگین کمانی داخل پوسته صدف یا همان سفید صدفی را به رنگ می‌دهند، بعنوان پوشش بعد از خشک شدن نقاشی می‌توان در قسمت های مورد نظر از آن استفاده کرد.
• مدیوم برداشت و پاک کننده (Lifting Preparation Medium) : برای برداشت رنگ حتی در حالت خشک شده از این مدیوم استفاده می‌شود، این مدیوم را قبل از نقاشی روی سطح کاغذ یکدست می‌زنند.
• مدیوم براق کننده (Glanz Medium-Gloss medium)  : این مدیوم خاصیت براقیت شیشه را به رنگ مورد نظرمان در آبرنگ می‌دهد.

و سه مورد که فقط برای اطلاعتون بیان می‌کنم و به عنوان بخش نهایی و محافظت از نقاشی آبرنگ استفاده ‌می‌شود.

• مدیوم واکس (Wax Medium): ماده بصورت موم که با دستمالی نرم روی سطح نقاشی می‌کشند تا سطحی مات و مومی برای محافظت ایجاد کند، این مدیوم خیلی رایج نیست.
• فیکساتیو (fixative) : معمولا فیکساتیو در تکنیک های خشک استفاده می‌شود تا سطح کار ناخواسته لکه نشود، برای نقاشی آبرنگ هم سطح پوششی محافظتی ایجاد می‌کند.
• وارنیش یا لاک آبرنگ (Watercolor Varnish) : لاک یا وارنیش هم یک مایع محافظتی است، شاید برایتان این سوال مطرح است که فرق وارنیش و فیکساتور چیست؟ (این مطلب فقط در سایت طراحی روشن نوشته شده پس اگر مطلب نشر می‌دهید لطفا منبع را هم بیان کنید، چون این نوشته حاصل تجربه است)

وارنیش یا همان لاک در بافت کاغذ جذب می‌شود و میزان پوشش و محافظت از فیکساتیو خیلی بیشتر است و همان طور که گفتم فیکساتیو برای پوشش سطحی تکنیک های خشک مانند سیاه قلم برای لکه نشدن استفاده ‌می‌شود. وارنیش معمولا سه نوع براق، ساتنی و مات دارد.

و نکته خیلی مهم، اگر خواستید از وارنیش برای پوشش نهایی و محافظت نقاشی آبرنگ استفاده کنید آن را بصورت اسپری روی کار چند لایه پخش کنید، در غیر اینصورت بافت دانه ای روی کاغذتان ایجاد می‌کند.

مدیوم هایی که معرفی کردم، باز هم تاکید می‌کنم بیشتر برای اطلاعات عمومی مطالعه کنید و توصیه می‌کنم اصل موضوع یعنی خود آبرنگ را توجه کنید و تنها مدیومی که در جلسات جلوتر و بعد از اینکه مطمئن شدید به تکنیک نقاشی آبرنگ علاقه دارید می‌توانید استفاده کنید چسب میسکیت است. حتی ممکن است باقی مدیوم ها را در فروشگاه های وسایل آبرنگ اصلا مشاهده نکنید.

نکته جالبی ممکن است به ذهنتان برسد، اگر صمغ عربی را بعنوان مدیوم در لیست آوردیم آیا می‌توان از عسل یا شیره گیاهان به عنوان مدیوم استفاده کرد؟ بله.

• شناخت تکنیک‌های نقاشی آبرنگ:

بله قطعا نقاشی آبرنگ برای هر منظره یا موضوعی تکنیک خاص خود را دارد، ولی دسته بندی کردن عادت ما در آموزش است، تکنیک‌های نقاشی آبرنگ به چهار دسته ساده تقسیم بندی می‌شود، که اینجا به‌صورت خلاصه بیان می‌کنم.

تکنیک خیس در خیس : در این تکنیک سطح کاغذ کاملا خیس است و قلم نیز رطوبت و رنگ به یک میزان دارد، بعد حرکت رنگ روی کاغذ را تماشا کنید، خیلی سعی نکنید رنگ را کنترل کنید، زیبایی آبرنگ به این است که شما و آب باهم یک نقاشی را ایجاد می‌کنید.

تکنیک خشک در خشک : مشخص است که کاغذ خشک است و قلم مو نیز فقط آن‌قدری رطوبت دارد که رنگ روی آن بنشیند، میزان رنگ زیاد است، نتیجه روی کاغذ حرکت خشک قلم مو است و لبه های تیز رنگ، برای نشان دادن تاکید بیشتر استفاده می‌شود.

تکنیک خیس در خشک : در این تکنیک کاغذ آبرنگ خشک است اما قلم مو را می‌توان به هر میزان که تمایل دارید و نیاز است مرطوب کنید، رنگ‌ها از حالت خیس در خیس پر رنگ‌تر دیده می‌شوند ولی چون کاغذ خشک است لبه و مرز رنگ‌ها همچنان تیز است.

تکنیک خشک در خیس : در این روش قلم مو مقدار زیاد رنگ با رطوبت کم دارد ولی سطح کاغذ مرطوب است و جلوه‌ای با رنگ اشباع و لبه های محو خواهیم داشت.

• ترفندها و جذابیت‌های آبرنگ

این بخش، بیشتر جنبه سرگرمی دارد،

شما هم به چشم تفریح و سرگرمی به این ترفندها نگاه کنید و هر زمان که از تمرین خسته شدید با یکی از آن‌ها اطرافیان را تحت تاثیر بگذارید.

ترفند نمک در آبرنگ: نمک رطوبت را به خود جذب می‌کند، برای استفاده از این ترفند، روی سطح نقاشی آبرنگ که هنوز خیس است مقداری نمک به صورت تصادفی بریزید و اجازه دهید خشک شود، سپس با پاک کردن نمک جلوه متفاوتی که در زیر آن ایجاد شده را تماشا کنید.

ترفند پلاستیک در آبرنگ: وقتی یک پلاستیک(پلاستیک مخصوص فریزر که نازک است) را مچاله می‌کنید خطوط و بافتی روی آن ایجاد می‌شود، این بافت‌ها زیبایی خاصی به پس زمینه می‌دهند. در این ترفند نیز در حالت خیس پلاستیک را روی سطح نقاشی قرار داده و پس از خشک شدن بر‌می‌داریم.

ترفند الکل در آبرنگ: ترکیب آبرنگ از الکل فرار است، با ریختن الکل در روی سطح نقاشی آبرنگ قسمت هایی روشن ایجاد می‌شود، این ترفند نیاز به خلاقیت خودتان دارد با یک خلال دندان الکل را در بخش های مورد نظر اضافه کنید و جلوه مورد نظر را تماشا کنید.

ترفند سفید کننده(وایتکس) در آبرنگ: تقریبا مانند الکل است اما سفیدی ایجاد شده جلوه و اندازه متفاوتی دارد، به دلیل گاز کلر و ضرر آن، توصیه نمی‌کنم این روش را حتی امتحان کنید.

ترفند کاغذ مچاله در آبرنگ: مانند پلاستیک(مشما) است، اما نوع بافت محو تر است و جلوه متفاوتی ایجاد می‌کند.

ترفند اسپری آب در آبرنگ: اسپری آب روی سطح مورد نظر باعث می‌شود رنگ بصورت نامرتبی رقیق شود و سایه روشنی خاص به زمینه نقاشی ما بدهد، از این ترفند زیاد می‌توان در قسمت های پس زمینه استفاده کرد.

ترفند ماسک کردن در آبرنگ: هر چیزی که باعث پوشش بخشی خاص بشود، ماسک کردن است، حال چه چسب میسکیت باشد، چه چسب کاغذی یا شابلون یا گیاهان، این ترفند را در فیلم بیشتر درک می‌کنید.

ترفند اسپری رنگ در آبرنگ: در کتاب هنر دوره راهنمایی زمان ما، وسیله ای به نام فوتک می‌ساختیم، این ترفند دقیقا استفاده از همان روش است، رنگ را با فوتک، قلم مو یا مسواک روی قسمت مورد نظر اسپری می‌کنیم و جلوه ای خاص می‌دهد، فرض کنید در یک نقاشی حرکت ریختن برگ ها در پاییز را با اسپری رنگ نارنجی روی سطح کاغذ نمایش دهید.

ترفند روغن یا موم در آبرنگ: موم یا روغن باعث می‌شود رنگ در آن بخش کاغذ جذب نشود، مشابه ترفند ماسک کردن یا الکل نیست، مرز رنگ ها جلوه متفاوتی دارد، البته ما چون روغن روی بافت کاغذ به مرور زمان لکه ایجاد می‌کند از این ترفند استفاده نمی‌کنیم.

ترفند خراشیدن(Scraching) در آبرنگ: از ترفند خراشیدن در سایر تکنیک ها مانند مداد رنگی و سیاه قلم(بافت موی سفید) هم استفاده می‌شود، در آبرنگ هم همانطور است با یک تیغ کاتر، سوزن، تیغ جراحی یا…، روی سطح مورد نظر با خراشیدن بافت ایجاد می‌کنیم، مانند ایجاد بوته هایی در پس زمینه نقاشی آبرنگ.