هنر جواهر دوزی

هنر جواهر دوزی هنری است که از اجزایی همچون منجوق ، ملیله ، سنگ ، پولک ، مهره های فانتزی ، مهره های چوبی ، نگین های کریستالی و مروارید به صورت تکی یا به صورت ترکیب با هم استفاده شده و  شیوه‌ی کار به این صورت است که هر کدام از اجزاء نامبرده شده در بالا با استفاده از نخ و سوزن (معمولا سوزن منجوق دوزی از شماره ۱۰ تا ۱۳ برای این کار استفاده می شود) روی یک سطح نمدی یا چرمی یا پارچه هایی از جنس ارگانزا دوخته می‌شوند.در برخی از مواقع برای محکم کردن و جلوگیری از گره خوردن نخ، از موم عسل استفاده می کنند.

در نهایت، اطراف طرح جواهر دوزی را برش زده تا به صورت یک پیکسل زیبای تزئینی درآمده و از طریق سوزن پیکسل بر روی پارچه، لباس، کیف یا کفش یا هر وسیله‌ی دلخواه دیگری نصب شده و مورد استفاده قرار گیرد.

بسیاری از هنرمندان معتقدند جواهردوزی ترکیبی از هنر‌های منجوق دوزی، مروارید دوزی، سنگ دوزی، قیطان دوزی، شیپور دوزی، دربار دوزی و … می باشد. در حقیقت هنر جواهر دوزی کار‌های متنوعی از تولید سنجاق سینه، گوشواره و گردنبند با مروارید و سنگ و منجوق تا دوخت‌های پر زرق و برق تزیینی روی لباس را دربر می‌گیرد. بنابراین شیوه جواهر دوزی بسته به نتیجه نهایی کار متفاوت بوده و ابزار متفاوتی نیز نیاز دارد.

لوازم جواهر دوزی:

لوازم جواهر دوزی نیز می‌تواند بسته به اینکه می‌خواهید دقیقا چه چیزی بسازید ، متفاوت است. به طور‌کلی وسایل مورد نیاز برای جواهر عبارتند از:

-طرح خام یا پترن مورد نظر برای جواهر دوزی

ابتدا برای شروع کار جواهر دوزی نیاز به یک طرح خام دارید. نمونه ای از طرح خام به شکل برگ را در زیر برای شما به نمایش گذاشته ایم. به امید خدا در مطالب بعدی طرحهای خام زیبایی جهت ایده برای شما به تصویر می کشیم.

-نخ نایلون

برای دوخت در جواهر دوزی بهتر است از نخ نایلون استفاده شود. این نخ ها در رنگ های مختلف موجودند و انتخاب رنگ ها بهتر است متناسب با سطح زیر کار باشد تا کمتر مشخص باشند. البته گاهی اوقات می توان در بعضی از طرح ها با انتخاب رنگ های مختلف کاری زیبا و جدید خلق کنید. حتی شما می توانید با استفاده از نخ های مناسب گلدوزی (دمسه، انکور و کوبلن ) این دو هنر زیبا را با هم ترکیب کرده و نتایج دیدینی آنرا به چشم ببینید.

-سوزن مخصوص جواهر دوزی یا منجوق دوزی یا سوزن تنبور

سوزن شما جهت جواهر دوزی بسته به نوع کار و نوع مهره‌ها ممکن است متفاوت باشد. به‌طور کلی سوزن منجوق دوزی شماره ۱۰ تا ۱۳ برای اکثر مهره‌ها مناسب است. هر چه شماره سوزن بالاتر برود، سوزن بلندتر و ظریف‌تر می‌شود.

اما سوزن تنبور چیست؟  سوزن تنبور سوزنی است که سرعت کار را جهت دوخت تزیینات لباس و جواهر دوزی و سنگ دوزی بالا می برد. شاید شما اسم تنبور دوزی را شنیده باشید، واقعیت این است که ما چیزی به عنوان تنبور دوزی یا تنبوربافی نداریم و این واژه به اشتباه بکار برده می شود. تنبور نام اختصاصی یک سوزن است اما یک هنر جدید نیست. این سوزن در دو مدل یکی دسته چوبی و دیگری دسته فلزی وجود دارد.

-کارگاه

کارگاه ها جهت جواهر دوزی یا گلدوزی ، تشکیل شده از دو حلقه که پارچه میان این دو حلقه قرار می گیرد. این کار باعث می شود که پارچه در کارگاه فیکس شده و کار دوخت برای شما راحت تر انجام شود.

-پارچه مورد نظر

در صورتی که شما قصد دارید قطعه جواهر دوزی شده را به عنوان یک پیکسل و جزئی جدا از لباس درست کنید، بهتر است پارچه نمد و چرم به عنوان پایه کار شما انتخاب شود.

تور زپون یا تور مژگان هم پارچه دیگری ست که میتواند برای دوخت یک طرح مورد استفاده قرار گیرد، این تورها از آنجائیکه وزن تزئینات دوخته شده را سبک میکند و به راحتی قابل نصب روی لباس می باشند در دوخت لباس عروس خصوصا در کار اپلیکه کردن روی لباس خیلی پرکاربرد می باشند.

-لایی چسب

درصورتیکه برای انجام جواهردوزی از پارچه نازک استفاده می کنید لایی چسب یا همان لایه چسب مورد نیاز شما خواهد بود.

-انواع سنگ ، مهره ، منجوق ، مروارید ، ملیله ، نگین ، پولک و سایر سنگ های تزئینی:

برای انجام جواهر دوزی هم زمان از سنگ ها و مهره های مختلفی استفاده میشود که تعدادی از آنها را برای شما شرح می دهیم.

منجوق: منجوق ها بسیار ریز بوده و از آنها برای پرکردن سطوح، حاشیه کار و معمولا برای معین کردن مرزبندی ها استفاده می گردد.

ملیله: ملیله ها معولا در ترکیب با منجوق استفاده می شوند ، اما به تنهایی نیز کاربرد دارند. در صورتیکه بخواهید یک ردیف ، ساقه و… در کارتان ایجاد کرده یا برای کارتان حاشیه بدوزید ملیله انتخاب بسیار خوبی برای این کار می باشد.

پولک: پولک ها را مانند ملیله و منجوق می توانیم در رنگ ها و شکل های مختلفی در بازار پیدا کرد. این پولک ها گاهی در کنار هم دوخته شده و گاهی لبه های پولک ها در هنگام دوخت روی یکدیگر قرار می گیرند. گاهی در دوختن پولک همزمان از منجوق نیز استفاده می گردد.

سنگ و کریستال: شما می توانید از سنگ های قیمتی (یاقوت، مروارید، زمرد و…) یا نیمه قیمتی (فیروزه، عقیق و…) در جواهردوزی بهره ببرید. همچنین در صورتیکه نخواهید زیاد هزینه کنید ، می توانید از کریستال ها و سنگ های شیشه ای براق و درخشان که ارزان تر هستند استفاده کنید. این سنگ ها معمولا بصورت تکی استفاده شده تا جلوه بیشتری به کار بدهند.

نگین : نگین ها می توانند سوراخ دار بوده و مستقیما روی کار دوخته شوند. اما اگر بدون سوراخ باشند باید برایشان به دنبال پایه باشید و آن ها را در پایه مناسب جا بزنید، چون در جواهر دوزی معمولا از چسب استفاده نمی گردد.