هنر پاپیه ماشه چیست؟

ریشه اصلی عبارت فرانسوی است و در لغت به معنی کاغذ های جویده شده است. اما واقعا پاپیه ماشه چه هنری است و دقیقا به چه چیزی اشاره دارد؟

در اصل برای رسیدن به تعریف بهتر و دقیق تری از این عبارت باید به کاردستی های دوران کودکی برگردیم. جایی که از وسایل و متریال اولیه ساده، یک چیز زیبا و منحصر به فرد خلق می کردیم. یک کار هنری دستی که با وسایل ساده و ابتدایی درست شده بود.

در این جا هم همین کار را در مقیاسی بزرگ تر انجام می دهیم. Papier-mâché در واقع از متریال و مواد اولیه مختلفی استفاده می کند و اشکالی زیبا و متفاوت را خلق می کند. هنر خلاقانه پاپیه ماشه در واقع نوعی هنر مجسمه سازی به سبکی خاص است که اساس کار و مواد اولیه در آن کمی با موارد دیگر مجسمه سازی متفاوت است.

این هنر زیبا در زمینه های مختلفی کاربرد دارد و به دلایل مختلفی محبوبیت آن بسیار زیاد است. با این حال ریشه این هنر در جای دیگری است و سابقه و تاریخچه بسیار شنیدنی برای هنر پاپیه ماشه وجود دارد. در ادامه با ما باشید تا هر آن چه که باید را در خصوص این هنر زیبا و هیجان انگیز به شما بگوییم.

اصطلاح Papier-mâché به چه معناست؟

برای پیدا کردن ریشه این کلمه و معنا و مفهوم پنهان شده پشت آن باید به کشور های زیادی سر بزنیم. اصل عبارت یک کلمه فرانسوی است که به معنی کاغذ جویده شده است. در عمل اما عبارت پاپیه ماشه اصطلاحی است که به تعداد زیادی اشکال سه بعدی اطلاق می شود.

این اشیا همگی هسته ای کاغذی دارند و این عبارت برای توصیف اشیای مختلف ساخته شده از انواع کاغذ نیز استفاده می شود. در واقع در ردیابی این واژه و فناوری موجود در آن باید گفت ترکیبی از اجزای ساده کاغذی که تبدیل می شوند به یک جسم بسیار سخت و مقاوم در برابر آب که کارامدی بسیار کافی را هم دارد.

تاریخچه هنر پاپیه ماشه

در طول یک دوره صد ساله بین اواسط قرن هجدهم و نوزدهم، صنعت بسیار بزرگی در انگلستان شکوفا شد که به آن صنعت پاپیه ماشه ژاپنی گفته می شد. منشا این هنر هم در تزئینات معماری و ظروف حلبی ژاپنی بود. توسعه این هنر در ژاپن انقلابی در تجارت این کشور ایجاد کرده بود و به لطف آن محصولات مختلفی مانند مبلمان و صندلی های مختلف ساخته و عرضه شدند.

اما شروع دقیق تر این هنر به چین بر می گردد. جایی که بعد از کشف نحوه ساخت کاغذ از این متریال اولیه برای مصنوعات جنگی مانند کلاه خود و درب های قابلمه ای استفاده شد. این اولین نقطه کاربرد کاغذ برای ایجاد اجسام سه بعدی بود.

در تبت، ایران، شرق باستان و کشور های بسیار زیادی می توان ردپای هنر پاپیه ماشه را دنبال کرد. در ساخت آثار هنری دستی و صنایع دستی مختلف ایرانی، تزئین و ساخت تابوت ها و نقاب های مرگ در مصر تا ایجاد قایق های کاغذی در قرن نوزدهم در آمریکا و تبدیل شدن هنر پاپیه ماشه به یک تجارت مهم در انگلیس همگی نشان دهنده قدمت و اصالت بالای این هنر زیبا و منحصر به فرد در سراسر دنیاست.

جایگاه هنر پاپیه ماشه در جهان

اگر قدرت هنر در دگرگونی نهفته است، هیچ چیزی به اندازه هنر جذاب پاپیه نمی تواند تجسم زیبایی از کار های هنری را ارائه دهد. ایجاد زیبایی با کمک لایه بندی های از کاغذ های روزنامه های پاره شده که در چسب و آب غوطه ور شده اند و در نهایت به یک اثر خاص تبدیل می شوند، نتیجه منحصر به فردی خواهد داشت.

این هنر زیبا می تواند همسو با دوران کودکی، خانواده ها، فرهنگ های باستانی و … باشد. درست مانند مجسمه سازی با خاک رس، خمیر های پاپیه ماشه هم بی نهایت انعطاف پذیرند و قابلیت قالب گیری دارند. این هنر ترکیبی اصیل از مواد طبیعی است.

این هنر در حال حاضر بسیار توسعه یافته است و در سراسر دنیا برای زمینه های مختلفی استفاده می شود. از کاردستی های هنری ساده گرفته تا تولید محصولات مختلف که پایه و اساس آن ها تکنیک های پاپیه ماشه است، همگی طیف وسیع کارایی این هنر منحصر به فرد در دنیا را نشان می دهند.

زمینه های کاربرد هنر Papier Mâché در دنیا

نکته بسیار مهم در مورد پروژه های پاپیه ماشه این است که تقریبا می توان هر چیزی را با آن ها خلق کرد. از بدلیجات مانند دستبند و گوشواره و .. گرفته تا گلدان ها، آثار هنری دستی، کاسه ها و ظروف، ماسک های تزئینی، پیناتاها و حتی تهیه مبلمان و میز و صندلی. در کاربرد این هنر، تخیل افراد تنها گزینه محدود کننده خواهد بود.

مبتدیان می توانند از این تکنیک برای خلق یک مدل آسان مانند یک ماسک یا اشیای ریز فصلی مانند یک درختچه یا گل کوچک به عنوان اشیای تزئینی استفاده کنند. در سطوح حرفه ای تر می تواند با الهام گرفتن از شخصیت های فیلم هایی همچون جنگ ستارگان یا دیزنی، ماسک شخصیت های مختلف را ساخت.

می توان با استفاده از تکنیک پاپیه ماشه مدل های مختلفی از حیوانات را ایجاد کرد و مجسمه های حیوانات مورد علاقه را برای تزئین روی دیوار یا روی میز ایجاد کرد. از این هنر فوق العاده برای ایجاد قایق های کاغذی، ساخت کلاه و تزئین ابزارآلات مختلف نیز می توان استفاده کرد. در تولید صنایع دستی مختلف و تزئین جلد کتاب های نفیس، ردپای هنر پاپیه ماشه دیده می شود.

علاوه بر ساخت یک سری اشیای ساده و ابتدایی، از خمیر های پاپیه برای ساخت وسایل بسیار بزرگی مانند شناور های کارناوال ها هم استفاده می شود. اما جالب ‌تر از تمام این کاربرد ها، این واقعیت است که مخازن سوخت پاپیه ماشه در طول جنگ جهانی دوم با استفاده از کاغذ تزریق شده با پلاستیک ساخته شدند. این مخازن سوخت سبک وزن به هواپیما های کوتاه برد اجازه می دهد تا برد خود را افزایش دهند، به طوری که آنها می توانند هواپیما های دور برد را در مدت طولانی تری همراهی کنند.

مزیت های استفاده از هنر پاپیه ماشه چیست؟

روش های مورد استفاده در این روش منحصر به فرد مجسمه سازی بسیار ساده و کاربردی است و افراد در هر سن و موقعیتی می توانند از کاغذ های ماشه لذت ببرند. مراحل کار به راحتی قابل اجراست و از همه مهم تر این که تمام لوازم و ابزار هایی که برای این کار نیاز است همگی به راحتی و در اکثر مکان ها در دسترس اند.

اجرای این روش ها بسیار مقرون به صرفه است و در آن از لوازم ساده، در دسترس و ارزان قیمتی استفاده می شود. به کمک این روش می تواند مدل ها و مجسمه های مختلفی را در هر شکل و اندازه ای ساخت و نیازی به لوازم بسیار خاصی نیست. تنها با چهار قلم ابتدایی و ساده که شامل خمیر کاغذی، چسب، روزنامه و رنگ می شود، به همراه کمی ایده و خلاقیت ذهنی می توان در کم ترین زمان مدل های بسیار منحصر به فردی را ایجاد کرد.

نحوه مجسمه سازی در Papier Mâché به چه صورت است؟

اولین مورد مهمی که در خصوص مجسمه سازی به این روش مطرح می شود، روش های ساخت مجسمه ها و تهیه خمیر مورد نیاز است. در کل هدف ایجاد یک مخلوط بسیار یکدست و قوی است که می توان برای آن ها از چندین سبک مختلف استفاده کرد.

استفاده از لایه های باریک روزنامه

در یکی از روش ها می توان یک مخلوط چسب مانند غلیظ ایجاد کرد و سپس لایه های نازک و برش داده شده روزنامه ها یا کاغذ را در آن قرار داد تا خیس و آغشته به چسب شوند. سپس این کاغذ ها را در حجم مناسب روی یک سطح اولیه قرار داد. این سطح اولیه می تواند از هر متریالی، خصوصا متریال دور ریختنی باشد.

برای مثال می توان کاغذ ها را روی بادکنک یا یک مدل اولیه ساخته شده با سیم و مفتول های مسی قرار داد. سپس باید منتظر ماند تا کاغذ ها خوب خشک شوند و مدل شکل مد نظر را به خود بگیرد. حال نوبت به مرحله تزئین و ظریف کاری می رسد. که می توان با سایر متریال و ابزار ها مجسمه مورد نظر را بیش تر به مدل نهایی نزدیک کرد.

سمباده زنی، برش دادن مدل، انجام ظریف کاری های لازم و در نهایت تزئین با مواد مختلف می تواند طرح نهایی پاپیه ماشه را کامل کند. رنگ آمیزی و روغن کاری مدل برای زیبایی بیش تر آن هم می تواند به خلق یک اثر هنری بسیار زیبا کمک کند.

مجسمه سازی به کمک خمیر پاپیه ماشه

در روش بسیار جذاب بعدی برای ایجاد مدل هایی با سبک Papier Mâché از خمیر کاغذی ایجاد شده برای این کار استفاده می شود. این خمیر که از مخلوط کاغذ و آب و چسب به دست می آید باید به صورت یکدست و کاملا خمیری شکل باشد.

خوبی این روش این است که خمیر مورد نظر درست مانند خاک رس قابلیت قالب گیری فراوانی دارد و می توان اشکال و مدل های متنوعی را به راحتی با آن ایجاد کرد. در نتیجه این سبک از پاپیه ماشه برای ساخت الگو ها و مجسمه های هنری متعددی مورد استفاده قرار می گیرد.

استفاده از ایده های مختلف برای مجسمه سازی پاپیه ماشه

برای اجرای یک پروژه جذاب کاغذی Papier Mâché می توان از اقلام قابل بازیافتی که در اطراف خانه وجود دارد استفاده کرد و یک فرم پایه درست کرد. می توان از لوازم بسیار ساده ای مانند مقوا، نوار چسب و … برای طراحی اقلام مختلف استفاده کرد.

برای شکل های گرد تر و توخالی تر بهتر است از بادکنک های قدیمی استفاده کنید که در آخرین جشن تولد از آن ها استفاده کرده اید. روزنامه ها، جعبه های کفش رول های مقوایی دستمال های کاغذی هم می توانند به عنوان سطح پایه خمیر پاپیه ماشه مورد استفاده قرار بگیرند تا بتوان مدل مد نظر را خلق کرد. در کل ایده های مختلفی برای اجرای پروژه های Papier Mâché وجود دارد که با کمی بررسی و الهام گرفتن می توان به ایده های نو و جذاب تری دست یافت.

در حالی که تا این جا از آسانی و راحتی اجرای پروژه های پاپیه ماشه گفتیم، اما بد نیست بدانید که هنوز هم می توان در این زمینه به سطوح بالاتر و با کیفیت تری رسید و مدل هایی بسیار خاص تر و جذاب تر ایجاد کرد. بنابراین دنبال ایده های جدید بودن، نکات آموزشی را دنبال کردن و بهره بردن از ابزار ها و وسایل خلاقانه برای تزئین مدل ها می تواند مجسمه های بسیار زیبایی را خلق کند.

سوالات متداول