قالی و قالیبافی
قالی و قالیبافی
بحرالفنون، بزرگترین و جامع ترین شبکه انتشار اموزش مجازی در زمینه رشته های هنری و مهارتی هست، که شما رو تا رسیدن به کسب درآمد همراهی میکند.
هنر قالیبافی در ایران از شناخته شده ترین شاخه های صنایع دستی کشورمان است. هنر قالیبافی در شهرهای مختلف کشورمان با کمی تفاوت دنبال می شود. انواع فرش های ایرانی ویژگیهای خاص خود را داشته و محصولاتی منحصر بفرد بشمار می روند. شغل قالیبافی می تواند بصورت پاره وقت برای خانم ها انجام شود. آموزش قالیبافی هم در کلاس ها و کارگاه های آموزشی و هم بصورت سنتی در مراکز بافت فرش های ایرانی انجام می گردد. بسیاری از زنان ایرانی در شهرهای مختلف برای کسب درآمد به این حرفه روی آورده اند. قالیبافی در خانه از قدیم تا بحال انجام شده و از محبوب ترین مشاغل صنایع دستی بشمار می رود.
پیشینه قالی در ایران
پیشینهٔ درهمتنیدنِ الیاف در ایران برای تولید منسوجات بهخصوص پارچه، به هزارهٔ پنجم پیش از میلاد میرسد. آثار گرانبها و زیبایی که از بخشهای مختلف ایران به دست آمده، گواه آن اند که منسوجات ارزشمند و بحثبرانگیزی در این دوران وجود داشتهاند، ازجمله تابوت سفالی دوران دالما، همچنین آیینهٔ مسیِ زنگزدهٔ نوعِ ایلامی در سیلک و سایر مناطق.
بعد از گذشت سالیان متمادی، تقریباً در هزارهٔ دوم پیش از میلاد، انسان توانست چگونگیِ بههمریسیدنِ نخها و ساختنِ طناب را کشف کند. این اکتشاف مانند تمام اکتشافهای تاریخ فواید بسیار سودمندی برای هنر و صنعتِ آن دوران داشت. از جمله آن که از رشتههای درهمتنیدهٔ طناب مانندی برای زیباییِ ریشههای فرش استفاده میکردند. آثار بهدستآمده از مناطقی مانند گورهای مارلیک، قلعهٔ کوتی در دیلمان، و همچنین حسنلو نزدیک نقده (سولدوز) شاهدهایی بر این ادعا هستند.
قدمت فرشبافی و بهطورکل منسوجات در ایران بسیار زیاد است. آثار زیبا و تفکربرانگیزی از دورههای مختلف کشف شدهاند که نمیتوان آنها را بهطور دقیق به یک دورهٔ خاص نسبت داد. گاهی اوقات یک اثر طیِ گذشتِ سالیانِ دراز و طی سلسلههای مختلف ساخته شدهاست.
مهمترین شهرهای قالیبافی ایران
برخی از شهرهای ایران جز شهرهایی هستند که با ارزشترین و با کیفیتترین این نوع زیرانداز را تولید میکنند. از جمله این شهرها میتوان شهر تبریز را نام برد. حتما همه شما نام دستبافتههای معروف تبریز را شنیدهاید.
مردم شهر تبریز با داشتن مهارت بسیار بالا و قدمت طولانی در بافت انواع زیراندازها، شناخته شده هستند. این اثر هنری تبریز دارای ویژگیهای خاصی مانند استفاده از رنگهای کاملا طبیعی، نقوش و طرحهای بسیار زیبای گلدار، رجهای بالا، نقشهای برجسته، طرحهای ترکیبی و جدید، پرزهای کوتاه و همچنین به کار بردن گرههای معروف ترکی است.
قالی دستبافته ترکمن نیز یکی دیگر از معروفترین زیراندازهای ایرانی است. دستبافتههای ترکمن دارای قدمت بسیار زیادی هستند. در واقع میتوان گفت زندگی مردم ترکمن با تکتک گرههای دستبافتهها پیوند خورده است. یکی دیگر از شهرهای معروف در بافت این نوع زیرانداز شهر اصفهان است. شهر اصفهان به بافت این صنایع دستی با الیافت ابریشم معروف است.
دستبافتههای استان خراسان و به ویژه شهر مشهد نیز ازنظر کیفیت بالا و طرحهای مخمل بافت بسیار شناخته شده و پرطرفدار است؛ اما اگر به دنبال مهمترین شهر تولید این اثر هنری و پایتخت فرش جهان میگردید، باید به شهر کاشان بروید. کاشان و به ویژه آران بیدگل معروفترین کارگاههای تولید زیراندازهای دستباف را در خود جای دادهاند.
مواد اولیهی مورد نیاز برای قالیبافی
پشم
ابریشم
پنبه
نخ چله (نخ چله در سه نوع پنبهای، ابریشمی، پشمی وجود دارد)؛ چله تارهای تشکیل دهنده قالی یا فرش است که هر نخ پود از زیر آن به صورت یکی در میان عبور میکند تا نقش فرش را رقم بزند.
ابزارهای مورد نیاز برای قالیبافی
قیچی
کاردک
قلاب
شانه
دار قالی
نقشه قالی
دفه
کوجی
تفاوتهای فرش و قالی چیست؟
قالی و فرش کاملا با هم متفاوت هستند. بارزترین تفاوت این دو ازنظر کاربرد و جنس آنهاست.
تفاوت ازنظر کاربرد
فرش کلمهای است که برای هر چیزی که روی زمین پهن میشود استفاده میشود. در واقع فرش همان زیرانداز است که به عنوان پوششی روی زمین کاربرد دارد؛ بنابراین فرش را فقط میتوان روی زمین پهن کرد؛ اما این دستبافته نوعی فرش است که میتواند هر کاربردی داشته باشد. کاربردهای این اثر هنری شامل زیرانداز، پشتی، تابلو فرش، سجاده و غیره است. کاربرد برخی فرشها میتواند به صورت دو رو باشد، در حالی که این دستبافتهها تنها به صورت یک رو کاربرد دارند.
تفاوت ازنظر جنس
علاوه بر کاربرد، جنس این دو نیز با یکدیگر متفاوت است. فرش میتواند هر نوع جنس و طرحی داشته باشد؛ اما این دستبافته یکی از انواع فرش است که با ویژگیهای مختص خودش شناخته میشود. این دستبافتهها معمولا گرهدار و دارای تاروپود هستند. در حالی که برخی فرشها ممکن است بسیار سادهتر و بدون هیچگونه تاروپودی باشند. به عنوان مثال نمدها نیز اگر به عنوان زیرانداز استفاده شوند نوعی فرش هستند که هیچ گره و تاروپودی ندارند. همچنین این دستبافتهها معمولا دارای پرز هستند.
تفاوت ازنظر ابعاد
فرشها میتوانند در هراندازه و با ابعاد متنوع تولید شوند؛ اما این دستبافتهها ابعاد مشخصی دارند. این دستبافتهها دارای دو نوع ابعاد هستند.اندازههای کوچک تا شش متر که به آنها قالیچه گفته شده و معمولا به صورت تابلو فرش و سجاده کاربرد دارند؛ و دستبافتههای بزرگتر با ابعاد متفاوت که بیشتر به عنوان زیرانداز استفاده میشوند.
دیدگاهتان را بنویسید